Hướng dẫn kiểm soát chất lượng nước lò hơi đúng cách và hiệu quả

Kiểm soát chất lượng nước lò hơi là một trong những yếu tố sống còn để duy trì hoạt động ổn định, an toàn và tiết kiệm chi phí cho hệ thống nồi hơi công nghiệp. Việc sử dụng nước không đạt tiêu chuẩn có thể dẫn đến cáu cặn, ăn mòn, giảm hiệu suất truyền nhiệt và thậm chí gây nổ lò nguy hiểm. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cách kiểm soát nước lò hơi một cách đúng đắn và hiệu quả, từ nhận biết vai trò của nước đến lựa chọn giải pháp xử lý phù hợp.

Tại sao chất lượng nước lò hơi lại quan trọng?

Ảnh hưởng của nước không đạt chuẩn đến hiệu suất lò hơi

Nước lò hơi có nhiệm vụ truyền nhiệt và tạo hơi, tuy nhiên nếu chứa nhiều tạp chất như canxi, magie, silica hay ion kim loại, những chất này sẽ tạo thành cáu cặn bám vào bề mặt truyền nhiệt. Cáu cặn làm giảm khả năng trao đổi nhiệt, khiến lò tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn, giảm hiệu suất hoạt động và có thể gây cháy nổ cục bộ.

Ngoài ra, nước lò hơi có tính ăn mòn cao cũng làm hư hỏng thiết bị như đường ống, bộ hâm nước, bình chứa, gây ra rò rỉ, tổn thất áp suất và chi phí bảo trì tăng cao.

Tác động đến tuổi thọ thiết bị và chi phí vận hành

Nếu không kiểm soát tốt chất lượng nước, tuổi thọ của lò hơi và các phụ kiện liên quan như ống nước, bộ quá nhiệt, ống dẫn hơi... sẽ giảm nhanh chóng. Điều này không chỉ làm tăng chi phí sửa chữa mà còn kéo theo thời gian dừng máy, gián đoạn sản xuất và giảm năng suất.

Chi phí xử lý hậu quả như làm sạch cáu cặn, thay thế thiết bị hoặc xử lý sự cố còn cao hơn rất nhiều so với việc đầu tư vào một hệ thống kiểm soát nước ngay từ đầu.

Tiêu chuẩn nước cấp cho lò hơi công nghiệp

Các chỉ số kỹ thuật cần kiểm tra định kỳ

Theo tiêu chuẩn công nghiệp (như TCVN hoặc tiêu chuẩn ASME), nước cấp cho lò hơi cần được kiểm soát theo các chỉ số chính sau:

• Độ cứng tổng (Tổng Ca2+, Mg2+): Càng thấp càng tốt, thường ≤ 0.3 ppm với lò hơi áp suất cao.
• Silica (SiO2): Dưới 0.02 ppm để tránh bám cáu lên bộ quá nhiệt.
• TDS (Tổng chất rắn hòa tan): Dưới 3.000 ppm với lò hơi trung áp.
• pH: Nước cấp nên có pH từ 8.5 - 9.5 để tránh ăn mòn và hỗ trợ tạo lớp bảo vệ.
• Oxy hòa tan: Cần được loại bỏ gần như hoàn toàn để tránh ăn mòn oxy hóa.

Những chỉ số này cần được kiểm tra định kỳ hàng tuần hoặc hàng ngày tùy theo quy mô vận hành của lò.

Tiêu chuẩn xử lý nước theo từng loại lò hơi

Mỗi loại lò hơi (ống nước, ống lửa, tầng sôi, lò hơi đốt than, lò hơi điện...) có yêu cầu khác nhau về nước cấp:

• Lò hơi cao áp (>40 bar): Đòi hỏi nước gần như tinh khiết, sử dụng hệ thống khử khoáng hoặc thẩm thấu ngược (RO).
• Lò hơi trung áp (10-40 bar): Cần hệ thống làm mềm nước và khử oxy.
• Lò hơi thấp áp (<10 bar): Có thể dùng nước làm mềm kết hợp xử lý hóa chất.

Việc chọn đúng tiêu chuẩn giúp tối ưu vận hành và tránh quá đầu tư không cần thiết.

Các phương pháp xử lý nước lò hơi hiệu quả hiện nay

Phương pháp cơ học và vật lý

1. Làm mềm nước bằng nhựa trao đổi ion: Loại bỏ ion Ca2+ và Mg2+ gây độ cứng. Đây là phương pháp phổ biến nhất trong các nhà máy sử dụng lò hơi.
2. Thẩm thấu ngược (RO): Loại bỏ gần như toàn bộ tạp chất hòa tan trong nước, áp dụng cho hệ thống lò hơi yêu cầu nước siêu sạch.

Ngoài ra còn có các phương pháp như lọc than hoạt tính, lọc cát, lọc đa tầng để hỗ trợ làm sạch sơ cấp nước nguồn.

Phương pháp hóa học

1. Bổ sung hóa chất chống cáu cặn: Như phosphate, polyphosphate để ức chế kết tủa muối trong lò hơi.
2. Chất khử oxy (O2 scavenger): Loại bỏ oxy hòa tan nhằm ngăn ngừa ăn mòn oxy hóa, thường dùng sodium sulfite hoặc hydrazine.
3. Chất điều chỉnh pH: Đảm bảo nước có tính kiềm vừa đủ, duy trì pH tối ưu trong hệ thống.

Việc dùng hóa chất cần theo dõi kỹ lưỡng và đúng liều lượng để tránh dư thừa gây phản ứng phụ hoặc ăn mòn ngược.

Làm thế nào để duy trì chất lượng nước ổn định lâu dài?

Quy trình kiểm tra và bảo trì định kỳ

• Kiểm tra nước hàng ngày: Lấy mẫu tại bồn nước cấp, bồn nước hồi và lò hơi để kiểm tra pH, độ cứng, TDS, oxy hòa tan.
• Bảo dưỡng hệ thống xử lý nước: Xả cặn, thay vật liệu lọc, tái sinh nhựa trao đổi ion đúng lịch.
• Ghi chép dữ liệu vận hành: Tạo báo cáo theo ngày/tuần để theo dõi xu hướng biến động của chất lượng nước.

Việc duy trì quy trình kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm sự bất thường để xử lý kịp thời.

Đào tạo nhân sự và sử dụng thiết bị đo lường phù hợp

Đội ngũ kỹ thuật cần được đào tạo bài bản về:

• Hiểu các chỉ tiêu nước quan trọng trong lò hơi.
• Cách sử dụng thiết bị đo (TDS meter, pH meter, test kit độ cứng...).
• Kỹ năng xử lý sự cố cơ bản khi nước vượt tiêu chuẩn cho phép.

Ngoài ra, nên trang bị các thiết bị đo hiện đại, có chức năng lưu trữ dữ liệu và cảnh báo khi có sự cố về chất lượng nước.

Kết luận

Kiểm soát chất lượng nước lò hơi là nhiệm vụ không thể xem nhẹ trong mọi nhà máy sử dụng hệ thống sinh hơi công nghiệp. Từ việc tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật, áp dụng các phương pháp xử lý phù hợp đến xây dựng quy trình kiểm tra định kỳ và đào tạo nhân sự, tất cả đều góp phần duy trì hiệu suất, tiết kiệm nhiên liệu và đảm bảo an toàn vận hành. Một hệ thống lò hơi mạnh không chỉ cần thiết kế tốt mà còn phụ thuộc rất lớn vào “nguồn sống” là chất lượng nước đầu vào.

Nếu bạn cần tư vấn hệ thống xử lý nước lò hơi chuyên nghiệp và phù hợp với từng quy mô nhà máy, đừng ngần ngại liên hệ với đội ngũ kỹ thuật của LÒ HƠI BÁCH KHOA – đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực thiết kế và cung cấp giải pháp trọn gói cho hệ thống lò hơi công nghiệp.

Hãy liên hệ với chúng tôi theo địa chỉ dưới đây để được tư vấn về lò hơi, nồi hơi, và các thiết bị hơi nhiệt:

HeX Boiler - CÔNG TY TNHH NĂNG LƯỢNG NHIỆT BÁCH KHOA.

Địa chỉ: Số 268B, Quốc Lộ 2, Khu 2, Xã Phù Lỗ, Huyện Sóc Sơn, Tp Hà Nội.

Hotline: 0917 754 059

Email: info@hexboiler.com